Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvurularda ceza yargılamasına ilişkin emsal kararları incelediğimizde gerek avukatların gerekse de ceza mahkemelerinin karar tesis ederken insan haklarını açıkça ihlal ettikleri görülmektedir.
Bu durumun önüne geçebilmek amacıyla vatandaşların veyahut avukat meslektaşların BİREYSEL BAŞVURU dilekçelerinde insan hakkı ihlaline yönelik verilen bu kararları dilekçelerinde eklemelerinin yararlı olacağı kanaatindeyiz.
Ceza Mahkemesi kararları ile ihlal edilen temel insan hakları ve örnek olaylar aşağıda yer almaktadır.
MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKININ İHLALİ
▪ Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının geri alınması talebinin incelenmemesine ilişkin örnek karar
(1) Bireysel Başvuruya konu Rıza Gençoğlu Başvurusu (B. No: 2013/3543, 7/5/2015)
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının geri alınması talebinin incelenmemesi • Başvuru, farklı tarihlerde sunulan iki dilekçeye rağmen başvurucunun hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının geri alınması talebini inceletme imkânından mahrum bırakılması nedeniyle mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
(2) Bireysel Başvuruya konu Şehmus Yıldız ve Muhyedin Sevinç Başvurusu (B. No: 2014/4954, 8/6/2016)…21
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararına rağmen yargılamanın yenilenmesine karar verilmemesi • Başvuru, AİHM’in ihlalin ancak yeniden yargılamayla giderilebileceğine dair kararına rağmen yargılamanın yenilenmesi taleplerinin kabul edilmemesi nedeniyle mahkemeye erişim hakkının edildiği iddialarına ilişkindir.
KANUNİ HÂKİM GÜVENCESİNİN İHLALİ
▪ Göreve ilişkin farklı yargı kollarınca verilen kararların hukuki belirsizliğe yol açması
Bireysel Başvuruya konu Mehmet Çelik Başvurusu (2) (B. No: 2015/889, 17/11/2016)
Başvuru, farklı yargı kollarına ait mahkemelerce verilen göreve ilişkin kararların hukuki belirsizliğe neden olduğu ve hukuki belirsizliğin giderilmesine ilişkin mekanizmaların işletilmediği gerekçesiyle kanuni hâkim güvencesinin ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKININ İHLALİ
• Makul sürede yargılama yapılmaması
( B.E. Başvurusu (B. No: 2012/625, 9/1/2014) Bireysel Başvuruya konu
Aycan Yılmaz Başvurusu (B. No: 2014/10799, 10/3/2015)
Başvurular, yürütülen ceza yargılamasının makul sürede sonuçlandırılmaması nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
HAKKANİYETE UYGUN YARGILANMA HAKKININ İHLALİ
-SİLAHLARIN EŞİTLİĞİ İLKESİ
Bireysel Başvuruya konu Yankı Bağcıoğlu ve Diğerleri Başvurusu (B. No: 2014/253, 9/1/2015)
Dijital verilerin gerçeği yansıtmadığı yönündeki iddiaların araştırılmaması • Başvuru; dijital verilerin gerçeği yansıtmadığı yönündeki iddiaların araştırılması amacıyla bu deliller üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılması veya bunlara ilişkin imajların verilmesi yönündeki başvurucu taleplerinin, dijital belgelerin içeriklerinin devlet sırrı kapsamında kaldığı ve dijital delillerin usulüne uygun aramalar sonucu ele geçirildiği gerekçesiyle reddedilmesi nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
-ÇELİŞMELİ YARGILAMA İLKESİ
Bireysel Başvuruya konu Cezair Akgül (B. No: 2014/10634, 26/10/2016)
Başka dosyadan getirtilen delillerin duruşmada tartışılmaması • Başvuru, başka dosyadan ithal edilen telefon konuşma içeriklerinin duruşmada okunmayarak başvurucunun bu delilin davayla ilgisini ve ağırlığını değerlendirerek güvenirliği hususundaki iddia ve itirazlarını dile getirebilmesine fırsat verilmemesi nedeniyle çelişmeli yargılama ilkesinin ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
KANITLARIN KABULÜ VE DEĞERLENDİRİLMESINE İLİŞKİN İLKELER
Bireysel Başvuruya konu Yaşar Yılmaz Başvurusu (B. No: 2013/6183, 19/11/2014)
Hukuka aykırı olarak elde edilen delillerin mahkûmiyete esas alınması
• Başvuru, koruma tedbiri niteliğindeki arama kararının icrasının hukuka aykırı şekilde gerçekleştirilmesiyle elde edilen delillerin davada belirleyici olarak kullanılması nedeniyle hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
(Müslüm Turfan Başvurusu (B. No: 2013/2516, 18/11/2015)
İşkence ve diğer hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delillerin mahkûmiyete esas alınması
• Başvuru, işkence ve diğer hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delillere dayanılarak mahkûmiyet kararı verilmesi nedeniyle hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
GEREKÇELİ KARAR HAKKI
Bireysel Başvuruya konu Caner Kandırmaz Başvurusu (B. No: 2013/3672, 30/12/2014)
Gerekçede karar sonucunu etkileyecek delillere ilişkin değerlendirme yapılmaması
Başvuru, mahkemece, karar sonucunu etkileyecek nitelikte olan deliller hakkında ayrı ve açık bir yanıt verilmemesi nedeniyle gerekçeli karar hakkının ihlal edildiğine ilişkindir.
Billur Güzide Balyemez ve Recai Alper Tunga Başvurusu (B. No: 2014/5909, 25/3/2015)
Mahkûmiyetin hangi temelde yapıldığının yeterince gerekçelendirilmemesi
Başvuru, olaylar ve deliller birbirleriyle ilişkilendirilmeden yetersiz gerekçelerle mahkûmiyet kararı verilmesi nedeniyle gerekçeli karar hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
Bireysel Başvuruya konu Tuba Doğruyol Başvurusu (B. No: 2014/1292, 10/6/2015)
Davanın sonucuna etkili bir husus hakkında “ilgili ve yeterli bir yanıt” verilmemesi
• Başvuru, ilk derece mahkemesinin başvuru konusu eylemi somut olayla ilgisiz bir kanun maddesi kapsamında değerlendirmesi nedeniyle gerekçeli karar hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
Sinan Cihan Aksoy Başvurusu (B. No: 2014/13062, 30/3/2016)
Karar sonucunu etkileyecek esaslı bir iddianın karşılanmaması
Başvuru, mağdurenin yaşı konusunda esaslı hataya düşüldüğü yönündeki başvurucu iddiasının mahkûmiyet gerekçesinde karşılanmaması ve temyiz aşamasında da bu konuda bir değerlendirme yapılmaması nedenleriyle gerekçeli karar hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
SANIK HAKLARINA İLİŞKİN İHLALLER
İSNADI (SUÇU) ÖĞRENME HAKKI
Bireysel Başvuruya konu Ali Kemal Tekin Başvurusu (B. No: 2014/875, 2/2/2017)
İsnadın (suçun) savunma hazırlamaya imkan tanıyacak bir zamanlamayla bildirilmemesi
• Başvuru, isnadın sebebinin ve niteliğinin savunma hazırlanmasına imkan tanıyacak bir zamanlamayla bildirilmemesi nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
SAVUNMA İÇİN GEREKLİ ZAMAN VE KOLAYLIKLARA SAHİP OLMA HAKKI
Bireysel Başvuruya konu (Ufuk Rifat Çobanoğlu Başvurusu (B. No: 2014/6971, 1/2/2017)
İddianameden sonra ortaya çıkan esaslı değişikliklerin sanığa bildirilmemesi
• Başvuru, iddianamenin düzenlenmesinden sonra ortaya çıkan esaslı değişikliklerin başvurucuya bildirilmemesi ve savunma yapması için gerekli zamanın tanınmaması nedenleriyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
MÜDAFI YARDIMINDAN YARARLANMA HAKKI
Bireysel Başvuruya konu (Gürhan Nerse Başvurusu (B. No: 2013/5957, 30/12/2014)
Sanığın zorunlu müdafi atandığından haberdar edilmemesi • Başvuru, mahkemece atanan zorunlu müdafiden sanığın haberdar edilmemesi nedeniyle müdafi yardımından yararlanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
Abdulselam Tutal ve Diğerleri Başvurusu (B. No: 2013/2319, 8/4/2015)
Gözaltında avukat yardımından yararlandırılmama
• Başvuru, gözaltında avukat yardımından yararlanılmaması nedeniyle savunma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir. (18) Yusuf Karakuş ve Diğerleri Başvurusu (B. No: 2014/12002, 8/12/2016)
Gözaltında avukat yardımından yararlandırmama ve bu aşamada elde edilen beyanların mahkûmiyete esas alınması
• Başvuru; başvurucunun gözaltında avukat yardımından yararlandırılmaması ve bu aşamada müdafi huzurunda alınmayan ifadelerin mahkûmiyete esas alınması nedenleriyle hakkaniyete uygun yargılanma hakkıyla bağlantılı olarak müdafi yardımından yararlanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
TANIK DINLETME VE SORGULAMA HAKKI
Bireysel Başvuruya konu Ali Rıza Telek Başvurusu (B. No: 2013/2630, 30/12/2014)
Başka dosyalarda dinlenilen tanıkların sorgulanamaması
• Başvuru, mahkûmiyetin sadece başka davaların soruşturma evresinde dinlenilen ve başvurucu ile yüzleşme olanağı olup olmadığı araştırılmamış olan tanıklar tarafından verilmiş ifadelere dayandırılması nedeniyle tanık sorgulama hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
Ahmet Zeki Üçok Başvurusu (B. No: 2013/1966, 25/3/2015)
Mahkûmiyetin dayanağı olan olguların varlığı yönünde gösterilen tanıkların dinlenmemesi
• Başvuru, mahkûmiyetin dayanağı olan olgular yönünden gösterilen tanıkların davet edilmemesi ve iddia edilen hususun bilimsel olarak mümkün olup olmayacağı konusunda uzman bilim adamlarının dinlenmesi yönündeki talebinin reddedilmesi nedenleriyle tanık dinletme hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
AZ. M. Başvurusu (B. No: 2013/560, 16/4/2015)
Olayla ilgili bilgisi olan tek tanığın sorgulanamaması
• Başvuru, mahkûmiyetin belirleyici olarak başvurucunun sorgulama/ sorgulatma imkânı bulamadığı bir tanık tarafından verilmiş ifadelere dayandırılması nedeniyle tanık sorgulama hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
Baran Karadağ Başvurusu (B. No: 2014/12906, 7/5/2015)
Gizli tanıkların savunma tarafına yeterli güvenceler sağlanmadan dinlenilmesi
• Başvuru, mahkûmiyetin belirleyici ölçüde bir gizli tanığın ifadesine dayandırılması, tanığın kimliğinin neden gizlendiği hususunda bir gerekçeye yer verilmemesi ve gizli tanığın menfaatleri ile savunma tarafının haklarının dengelenmemesi nedenleriyle tanık sorgulama hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
Konu ile ilgili herhangi bir soru veya yorumunuz olması halinde, bizlerle her zaman iletişim formunu geçebilirsiniz.
Ankara Hukuk Ofisi Bireysel Başvuru Departmanı